Khu dân cư Nà Cáy thuộc thôn Thôm Mò, xã Quân Bình là một trong những điểm có nguy cơ sạt lở cao nhất của huyện Bạch Thông, cứ vào những ngày mưa lớn người dân nơi đây lại sống trong lo âu, thấp thỏm bởi mối đe dọa từ khối lượng đất lớn phía sau nhà ở của 12 hộ dân ngày càng tăng lên. Chị Đỗ Thị Lâm bộc bạch: Gần một tháng nay chúng tôi luôn sống trong tâm trạng bất an vì chỉ sợ đất lở xuống nhà, hôm nào mưa to quá nghe tiếng đất đá đằng sau rơi lộp bộp lại không dám ngủ chỉ thức dậy bật điện ngồi canh nhà, canh người, nhỡ xảy ra điều gì còn biết mà chạy.
Sát nhà chị Lâm là nhà con gái chị đã bỏ hoang gần 4 năm nay vì lý do không đảm bảo an toàn. Ngôi nhà cấp 4 trị giá hơn trăm triệu đồng mới xây chưa được bao lâu thì bị đất lở đánh bật hết móng lên, tường nhà nứt toác, bung bật rất mất an toàn, trận mưa năm 2013 ngôi nhà của con gái chị Lâm là trường hợp đầu tiên phải di dời.
Cùng dãy với nhà chị Lâm là gia đình ông Phạm Công Hoan, ngôi nhà của ông Hoan đang ở xây dựng cách đây 6 năm thì nay đã xuất hiện rất nhiều đường nứt ở khá nhiều vị trí khác nhau, qua thời gian các vết nứt đó ngày một rõ hơn do lực ép từ khối đất đồi đằng sau nhà. Không chỉ tường mà ngay cả nền nhà cũng bị bung bật lên cao hơn so với trước đây, 2 cánh cửa chính hiện không thể đóng lại được. Ngôi nhà của ông Hoan gồm 5 thành viên, ông cho biết: Mấy hôm nay mưa nhiều quá chẳng dám ngủ, nhiều lúc cũng muốn di chuyển đi nơi khác nhưng lại không biết đi đâu, giờ chỉ mong Nhà nước sớm san ủi bớt một phần đất phía sau nhà để chúng tôi ổn định đời sống thôi.
Vị trí đất đồi nằm sau nhà ở các hộ dân Nà Cáy có nguy cơ đe dọa lở đất mỗi khi mùa mưa tới
Hiện nay khu dân cư Nà Cáy gồm 12 hộ dân thì tất cả đều làm nghề buôn bán tự do, một số hộ còn không có đất sản xuất, nguyện vọng của các hộ là muốn ổn định tại chỗ để thuận lợi cho việc kiếm kế sinh nhai. Tuy vậy điều trăn trở nhất vẫn là mối hiểm họa từ quả đồi đang ngày càng áp sát vào nhà dân.
Đồng chí Đàm Mạnh Cường-Chủ tịch UBND xã Quân Bình cho biết: Trên quả đồi đã xuất hiện vết nứt chạy dài, những ngày mưa này xã đã có phương án cụ thể cho các hộ dân như sắp xếp, bố trí địa điểm an toàn trong trường hợp khẩn cấp, thường xuyên cử cán bộ thăm nắm tình hình, vận động người dân không nên chủ quan, cần bảo vệ tính mạng và tài sản trong mọi tình huống.
Khu dân cư Cáng Lò, xã Nguyên Phúc cũng nằm trong diện có nguy cơ sạt lở cao của địa phương, thôn gồm 43 hộ dân, địa hình có nhiều núi đá cao, thi thoảng vào mỗi trận mưa lớn vẫn xảy ra hiện tượng đá lăn, bằng chứng là cách đây vài năm đá lở xuống nhà một hộ dân đã cướp đi tính mạng một người dân. Từ đó đến nay người dân rất lo lắng mỗi khi mùa mưa đến.
Để giải quyết tình trạng khẩn cấp đó đầu năm 2016 tỉnh đã có chủ trương xây dựng Dự án bố trí ổn định dân cư khẩn cấp huyện Bạch Thông cho 43 hộ dân thôn Cáng Lò. Dự án xây dựng 2 khu tái định cư, 1 khu tái định cư ở khu vực Kéo Ne, nơi cách khu Cáng Lò khoảng 1 cây số để bố trí cho 27 hộ dân, một khu tái định cư ở Nà Tu (xã Cẩm Giảng) bố trí cho 16 hộ dân. Đến nay một phần hộ dân đã ra nơi ở mới là khu vực Kéo Ne, còn hơn chục hộ dân ở tại Cáng Lò là những hộ hàng ngày đối mặt với nguy cơ sạt lở đất đá thì vẫn chưa thể di dời vì còn phải phụ thuộc vào tiến độ thi công Dự án tái định cư Nà Tu.
.
Khu tái định cư Nà Tu, xã Cẩm Giàng nhằm bố trí nơi ở cho 16 hộ dân ở thôn Cáng Lò mới đang trong quá trình san ủi phần mặt bằng.
Đồng chí Triệu Đức Tuấn- Chủ tịch UBND xã Nguyên Phúc cho biết: Trong những ngày mưa lớn địa phương rất lo lắng vì tình hình của hơn 10 hộ dân còn lại ở khu Cáng Lò thực sự bất an, chúng tôi đã giải quyết phương án bằng cách hỗ trợ các hộ dân sơ tán người trong tình huống khẩn cấp, bố trí nơi ở an toàn, đồng thời thường xuyên thăm nắm tình hình, động viên nhân dân tiếp tục khắc phục khó khăn tập trung sản xuất.
Được biết Dự án bố trí tái định cư Nà Tu, xã Cẩm Giàng đang trong quá trình thi công, hiện nay nhà thầu đang tiến hành san ủi mặt bằng, kè suối, tuy nhiên do những ngày mưa vừa qua đã ảnh hưởng đến tiến độ nên đôi lúc công trình phải ngừng thi công.
Còn đối với khu dân cư Nà Cáy, đầu năm 2016 cũng đã được UBND tỉnh nhất trí với chủ trương xử lý tại chỗ. Trên cơ sở đó tỉnh cũng đã có quyết định đầu tư công trình khắc phục sạt lở đất khu dân cư Nà Cáy với mục tiêu đảm bảo an toàn, ổn định đời sống cho các hộ dân. Công trình đã tiến hành giải phóng mặt bằng từ đầu năm 2017, tới nay cơ bản gần xong, hiện nay tỉnh đang giao cho đơn vị thi công tính toán nơi đổ đất và sẽ tập trung thực hiện khi hoàn tất mọi thủ tục.
Hơn lúc nào hết người dân Cáng Lò, Nà Cáy mong muốn các cấp chính quyền địa phương, chủ đầu tư sớm đẩy nhanh tiến độ xây dựng dự án bố trí dân cư, san ủi đất để người dân không còn phải lo lắng vì đất lở, đá lăn nguy hiểm đến tính mạng trong mùa mưa này./.